Jakie świadczenia przysługują osobie opiekującej się bliskim o znacznym stopniu niepełnosprawności? Czy generuje to możliwość wcześniejszej emerytury?

Pytanie:

Moja mama ma znaczny stopień niepełnosprawności. Potrzebuję stałej opieki 12h. Natomiast ja mam 2 lata do emerytury. Nie mogę mamy samej zostawić w domu, muszę się nią zajmować. Chodzi mi o świadczenia opieki nad mamą, mieszka teraz ze mną. Jakie mam możliwości, i czy mogę dostać wcześniejszą emeryturę. Dziękuję za rozpatrzenie mojego problemu.

---

Odpowiedź:

Odpowiadając na zapytanie wskazać należy w pierwszej kolejności, że po spełnieniu warunków może Pani przysługiwać zasiłek opiekuńczy w przypadku, gdy zrezygnuje Pani z pracy.

O zasiłek ubiegać się mogą osoby, które nie podejmują zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej lub rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, aby sprawować stałą opiekę m.in. nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Jednocześnie należy spełnić kryterium dochodowe. Zasiłek bowiem przysługuje, jeżeli łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie przekracza kwoty 764 zł netto (na podstawie dochodów z roku poprzedzającego okres zasiłkowy z uwzględnieniem utraty i uzyskania dochodu).

Na chwilę obecną zasiłek ten wynosi 620 zł.

Jednocześnie mama może się starać o zasiłek pielęgnacyjny, który jest przyznawany w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.  Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje bowiem m.in. osobie, która ukończyła 75 lat. Zasiłek nie jest zależny od kryterium dochodowego.

Na chwilę obecną zasiłek ten wynosi 215,84 zł.

Celem uzyskania zasiłków należy się zgłosić do właściwego urzędu gminy lub miasta ze względu na miejsce zamieszkania (albo w ośrodku pomocy społecznej lub w innej jednostce organizacyjnej gminy, jeżeli to właśnie im przekazana została realizacja świadczeń rodzinnych w danej gminie).

Kwestie związaną ze wcześniejszą emeryturą regulują szczegółowe przepisy, które wymagają spełnienia określonych warunków. Niepełnosprawność osoby najbliższej (jeżeli nie jest dzieckiem osoby ubiegającej się o świadczenie) nie jest przesłanką umożliwiającą przejście na wcześniejszą emeryturę.

Wyjaśnić trzeba, że możliwość przejścia na wcześniejszą emeryturę mają osoby urodzone po 1 grudnia 1948 r., które dodatkowo pracowały w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Ponadto, kobiety muszą mieć co najmniej 55 lat a mężczyźni 60 lat oraz należy mieć udokumentowane okresy składkowe i nieskładkowe na dzień 1 stycznia 1999 r. Dla kobiet ten okres musi wynosić co najmniej 20 lat. W zakresie tego okresu znaleźć się musi co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, osoby spełniające powyższe warunki nie przystąpiły do OFE, a jeśli przystąpiły są zobligowane do złożenia wniosku przekazującego, za pośrednictwem ZUS, środki z OFE na dochody budżetu państwa.

Oczywiście wcześniej mogą przejść na emeryturę również osoby wykonujące szczególne zawody, obejmujące np. pracę na statkach żeglugi powietrznej, morskiej, w portach handlowych czy przedsiębiorstwach, które obsługują port, w hutnictwie, związaną z usuwaniem azbestu, nurków i rybaków morskich, a także przy produkcji ołowiu i kadmu oraz inne zawody na podstawie szczegółowych przepisów.